Rekenen lijkt zo vanzelfsprekend, maar voor veel kinderen is het een dagelijkse worsteling. Als ouder of leerkracht zie je het frustrerende effect: een kind dat hard zijn best doet, maar toch telkens vastloopt. Vaak denken we direct aan didactische achterstanden of concentratieproblemen. Maar wist je dat ook onverwerkte reflexen aan de basis kunnen liggen van rekenproblemen?
In mijn praktijk als Psychomotorisch Leer- en Gedragsspecialist en Reflexintegratie behandelaar zie ik regelmatig kinderen waarbij de ontwikkeling van het zenuwstelsel niet volledig is afgerond. Dit kan een stille saboteur zijn in het leerproces — met name bij rekenen.
Bij de geboorte zijn we allemaal uitgerust met zogenaamde primaire reflexen. Dit zijn automatische bewegingen die essentieel zijn voor onze vroege ontwikkeling, zoals grijpen, zuigen of het schrikreflex. In een ideale ontwikkeling worden deze reflexen in de eerste levensjaren ‘geïntegreerd’ in het zenuwstelsel. Dat wil zeggen: ze maken plaats voor meer bewuste, gecontroleerde bewegingen.
Wanneer deze reflexen niet goed integreren, blijven ze actief in het lichaam — vaak ongemerkt. Dat kan op verschillende gebieden problemen geven, waaronder motoriek, gedrag én leren.
Bij rekenproblemen zijn vaak de volgende reflexen betrokken:
De Symmetrische Tonische Nekreflex (STNR)
Als deze reflex actief blijft, kan het kind moeite hebben met het coördineren van hoofd- en lichaamsbewegingen. Dit kan het vermogen tot ruimtelijk inzicht en getallenordening beïnvloeden.
De Tonic Labyrint Reflex (TLR)
Een niet-geïntegreerde TLR kan zorgen voor balansproblemen en moeite met het plannen van bewegingen, wat het werkgeheugen en concentratievermogen beïnvloedt — beide essentieel voor rekenvaardigheden.
De Asymmetrische Tonische Nekreflex (ATNR)
Deze reflex verstoort de samenwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft. Hierdoor kan het kind moeite hebben met het volgen van rekenstrategieën of het onthouden van rekenregels.
Moeite met het ruimtelijk ordenen van cijfers of getallen (bijv. kolomsgewijs rekenen)
Snel afgeleid of moe tijdens rekentaken
Problemen met werkgeheugen (bijv. onthouden van tussenstappen)
Onhandige motoriek of onrustig gedrag aan tafel
Het overslaan of vergeten van simpele rekenstappen
Deze eenvoudige oefeningen helpen het zenuwstelsel te kalmeren en kunnen reflexintegratie ondersteunen. Doe ze dagelijks, bij voorkeur in een rustige setting.
1. De Kikkerhouding (voor TLR en STNR)
📌 Doel: Versterken van de rompstabiliteit en lichaamsbewustzijn
Ga met je kind op handen en knieën zitten, zoals een kikker.
Laat het kind zijn hoofd omhoog en omlaag bewegen (zoals bij ja-knikken).
Daarna linkerarm en rechterbeen strekken, dan wisselen.
⏱️ 1–2 minuten per dag, rustig en gecontroleerd.
2. Kruislopen (voor ATNR integratie)
📌 Doel: Bevorderen van samenwerking tussen beide hersenhelften
Laat je kind op muziek rustig op de plaats lopen.
Bij elke stap raakt de linkerhand de rechterknie aan en omgekeerd.
Zorg dat het hoofd recht vooruit blijft kijken.
⏱️ 2–3 minuten per dag, eventueel voor het rekenen.
3. Rocking op handen en knieën
📌 Doel: Integratie van STNR en verbeteren van evenwicht
Laat het kind op handen en knieën zitten.
Zachtjes voor- en achteruit wiegen, zonder de handen of knieën van de grond te tillen.
Focus op een rustige ademhaling en gecontroleerde bewegingen.
⏱️ 2 minuten per dag.
Rekenproblemen zijn vaak complex en vragen om een brede blik. Reflexintegratie biedt een verrassend lichamelijke ingang om het leerproces te ondersteunen. Het is geen wondermiddel, maar kan wél een belangrijke ontbrekende schakel zijn.
Heb je vragen of wil je weten of reflexintegratie iets kan betekenen voor jouw kind of leerling? Neem gerust contact met me op voor een vrijblijvende intake.
Samen werken we aan een stevige basis — van binnenuit.
Door Linda Vedder van De Leerbalans