Rekenen vormt een belangrijke basisvaardigheid in het onderwijs, maar voor sommige kinderen is het een bron van frustratie. Moeite met getallen, onvoldoende inzicht in rekenstrategieën en een gebrek aan zelfvertrouwen kunnen het leerproces flink belemmeren. De JaMaRa-methode biedt een alternatieve aanpak die kinderen helpt om rekenen opnieuw te begrijpen – op een manier die aansluit bij hun ontwikkeling.
De JaMaRa-methode is een praktische en motorisch ondersteunde manier van leren rekenen. De aanpak richt zich op het versterken van het getalbegrip en het automatiseren van rekenvaardigheden, met name door het rekenen visueel en lichamelijk te maken. Door bijvoorbeeld het lichaam en de handen in te zetten tijdens oefeningen, wordt rekenen niet alleen cognitief, maar ook fysiek beleefd. Dat maakt de methode zeer toegankelijk voor kinderen die moeite hebben met abstracte rekenconcepten.
In plaats van kinderen allerlei losse strategieën aan te leren, kiest JaMaRa voor één heldere, vaste manier van werken. Hierbij draait het om het groeperen van getallen, wat zorgt voor meer overzicht en minder druk op het werkgeheugen. Visuele hulpmiddelen, zoals vingerbeelden en speciale matten, maken de bewerkingen inzichtelijk. Kinderen leren niet alleen hoe een som in elkaar zit, maar ook waarom bepaalde stappen logisch zijn. Deze vaste structuur geeft houvast en bevordert het zelfvertrouwen.
de JaMaRa-methode maakt gebruik van gerichte, lichaamsgerichte en gestructureerde oefeningen om rekeninzicht op te bouwen. Hieronder geef ik een aantal concrete voorbeelden van oefeningen die vaak worden gebruikt binnen de methode:
Doel: Links-rechtsoriëntatie en getalbegrip versterken
Hoe: Een kind loopt over een rekenmat met genummerde vakken (bijvoorbeeld van 0 t/m 20). Door letterlijk stappen te zetten bij het optellen of aftrekken (bijv. “begin op 5, zet 3 stappen naar voren”), wordt het rekenen tastbaar. Dit helpt ook bij het verminderen van spiegelingen (zoals 41 ↔ 14).
Doel: Hoeveelheidsbegrip versterken
Hoe: Het kind krijgt blokjes, fiches of andere tastbare materialen. Ze voelen en tellen hoeveelheden zonder direct naar cijfers te kijken. Zo leren ze hoeveel een getal "voelt" en bouwen ze interne representaties op van getallen.
Doel: Lateralisatie verbeteren en stress verminderen
Hoe: Bewegingsoefeningen zoals kruislopen (rechterhand naar linkerknie) of patronen klappen (bijv. links-klap-rechts-klap) worden gedaan voor het rekenen. Dit activeert beide hersenhelften en verhoogt de concentratie.
Doel: Inzicht krijgen in getalstructuur
Hoe: Met materiaal zoals MAB-blokken of staafjes bouwen kinderen getallen na (bijv. 14 = 1 staafje van 10 en 4 losse blokjes). Dit maakt het rekenen over het tiental visueel en begrijpelijk.
Doel: Automatiseren van optel- en aftreksommen
Hoe: Kinderen gebruiken een kralenketting (vaak met afwisselend gekleurde kralen per 5 of 10) om sommen te visualiseren. Bijvoorbeeld: bij 7 + 5 schuift het kind eerst 7 kralen naar rechts, dan nog 5. Zo ontdekken ze visueel dat dit samen 12 is.
Doel: Automatiseren van getalsplitsingen (bijv. 10 = 6 + 4)
Hoe: Door gebruik van fysieke materialen (zoals een bakje met 10 kralen die het kind in twee handen verdeelt zonder te kijken), leert het kind voelen hoeveel kralen er in elke hand zitten. Dit wordt vervolgens benoemd.
Deze oefeningen worden vaak herhaald in vaste structuur, zodat het kind vertrouwen opbouwt en stap voor stap meer complexiteit aankan.
Doel van de les: Kind leert de som 7 + 5 visueel en tactiel te begrijpen, zonder op vingers te tellen.
Kralenketting met 20 kralen (wisselend gekleurd per 5, bv. rood-wit-rood-wit)
Vloermat of tafel
Werkkaart met de som: 7 + 5
Eventueel: klein witbordje en stift
Intro: warm maken voor rekenen (2 min)
Doe samen een kruislopen-oefening (rechterhand naar linkerknie).
Zeg: "We gaan sommen maken met kralen, en jouw handen gaan helpen rekenen!"
Visualiseren van het eerste getal (3 min)
Vraag: “Laat mij 7 kralen zien op de ketting.” Het kind schuift 7 kralen naar rechts.
Laat zien dat de kralen verdeeld zijn in blokjes van 5 en 2. Benoem dat ook.
Rekensom uitvoeren (3 min)
Zeg: “We tellen er nu 5 bij.” Het kind schuift nog 5 kralen naar rechts.
Laat het kind zelf tellen hoeveel kralen er nu aan de rechterkant zitten.
Verwoorden van de strategie (2 min)
Vraag: “Hoe heb je dat gedaan?” Stimuleer om te zeggen: “Ik had 7, en ik deed er 5 bij.”
Herhalen met een andere som (optioneel)
Laat het kind nu 6 + 4 doen met dezelfde stappen.
Vraag of het verschil opvalt: “Welke was makkelijker? Waarom?”
De JaMaRa-aanpak is ontwikkeld voor kinderen die worstelen met basisrekenvaardigheden. Denk aan problemen met optellen en aftrekken, het begrijpen van tientallen of het verwisselen van cijfers. Ook kinderen die rekenen spannend of zelfs vervelend zijn gaan vinden, kunnen veel baat hebben bij deze methode. Doordat het rekenen op een tastbare en gestructureerde manier wordt aangeboden, ervaren zij vaak al snel succesmomenten.
De JaMaRa-methode biedt kinderen met rekenproblemen een concrete, gestructureerde en speelse manier om hun rekenvaardigheden te verbeteren. Doordat het leren rekenen niet alleen mentaal maar ook lichamelijk ondersteund wordt, sluit het beter aan bij hoe kinderen informatie verwerken. Het resultaat: meer inzicht, meer zelfvertrouwen en meer plezier in rekenen.